Coloscopie

Bij een coloscopie bekijkt de arts het slijmvlies van de dikke darm en eventueel het laatste deel van de dunne darm met behulp van een vingerdikke flexibele slang, de endoscoop. Het onderzoek wordt gedaan om afwijkingen op te sporen (of uit te sluiten) die aanleiding kunnen geven tot klachten of ziekte.

Poliklinisch of opname

Een coloscopie kan poliklinisch of klinisch plaatsvinden.

Poliklinische coloscopie

De medewerker van de functieafdeling Interne Geneeskunde maakt met u een afspraak wanneer de poliklinische coloscopie plaatsvindt. U komt op de dag van de coloscopie naar het ziekenhuis en mag na de coloscopie weer naar huis.

Klinische coloscopie

Bij een coloscopie die klinisch plaatsvindt, wordt u een dag vóór het onderzoek opgenomen in het ziekenhuis. In het ziekenhuis begeleidt de verpleegkundige u bij de voorbereiding op het onderzoek. U blijft één nacht in het ziekenhuis.

Voorbereiding

Voor het onderzoek zijn de volgende voorbereidingen van belang.

Schone darmen

Voor de coloscopie is het belangrijk dat uw darmen 'schoon' zijn. Dat wil zeggen dat alle voedselresten eruit verdwenen zijn. Daarom dient u de dag vóór het onderzoek een laxerend dieet te volgen. Verderop in deze folder leest u wat zo'n dieet precies inhoudt (zie: Dieetvoorschriften). Het laxeermiddel dat u dient in te nemen (Colofort®), haalt u bij de apotheek met het recept dat u bij deze folder krijgt. Colofort® veroorzaakt diarree, daarom is het raadzaam in de buurt van het toilet te blijven.

Medicijnen

Indien u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, zoals acenocoumarol (Sintrommitis®) of fenprocoumon (Marcoumar®), dan dient u in overleg met uw arts vóór het onderzoek te stoppen met de inname van deze medicijnen.

Als u last heeft van stoornissen van de bloedstolling, vertelt u dit dan aan uw behandelend arts. Zo verkleint u de kans dat u een langdurige bloeding krijgt indien de arts stukjes weefsel weghaalt of poliepen verwijdert.

Gebruikt u ijzertabletten, dan dient u ten minste zeven dagen vóór het onderzoek te stoppen met de inname van deze medicijnen. IJzertabletten kleuren de ontlasting namelijk zwart en veroorzaken een moeilijk te verwijderen zwarte aanslag op het slijmvlies. Dat bemoeilijkt de beoordeling van de darmwand tijdens het onderzoek.

Heeft u suikerziekte, dan moet u uw medicatie aanpassen. De verpleegkundige informeert u hierover of u dient contact op te nemen met uw diabetesverpleegkundige.

Overige medicijnen kunt u gedurende de voorbereiding op de coloscopie gewoon innemen met water.

Een 'roesje' tijdens het onderzoek

Vlak voor het onderzoek krijgt u een rustgevend middel (midazolam) en vaak ook een pijnstiller (Fentanyl) toegediend. Hierdoor wordt u wat slaperig, maar bent u niet volledig in slaap. We noemen dit sedatie. Het is niet zo dat u niets van het onderzoek merkt, maar de meeste mensen vinden het onderzoek op deze manier goed te doen.

Het roesje heeft effect op het reactievermogen. Daarom mag u na het roesje niet meer zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Dit houdt in dat u ook niet alleen mag wandelen of fietsen. En zelfs niet zonder begeleiding in een taxi mag stappen.

Het is daarom belangrijk dat u voorafgaand aan het onderzoek iemand regelt die u vanaf de polikliniek naar huis brengt. Als u geen roesje (sedatie) krijgt, mag u in principe zelfstandig naar huis.

VR bril

Tijdens de ingreep kunt u gebruiken maken van de VR bril. Met een Virtual Reality bril kunt u naar een virtuele wereld. Doordat u alleen nog de virtuele wereld om u heen ziet, bent u afgeleid van de behandeling. Zo kan de bril helpen bij het verminderen van pijn, angst en stress. Wanneer door het gebruik van de VR bril sedatie onnodig blijkt, kunt u sneller weer naar huis en heeft u geen last van eventuele bijwerkingen. Wilt u gebruik maken van de VR bril? Geef dit dan aan bij de verpleegkundige.

Hier leest u meer over de VR bril tijdens coloscopie (folders.slingeland.nl/folders/gebruik-van-vr-bril-tijdens-coloscopie.html).

Muziek

Tijdens de ingreep kunt u er ook voor kiezen om muziek te luisteren. Muziek kan helpen om stress en pijn te verminderen. U kunt kiezen om muziek te luisteren via uw eigen apparaat, bijvoorbeeld een smartphone. Neem ook uw eigen koptelefoon of oortjes mee. Wilt u gebruik maken van muziek? Geef dit dan aan bij de verpleegkundige.

Als u een stoma heeft

Als u een stoma heeft, verandert er in principe niets aan de voorbereiding op het onderzoek. Tijdens het onderzoek ligt u op uw rug. De arts brengt de coloscoop in via de stoma.

Heeft u vragen over de voorbereiding op het onderzoek in verband met een stoma, dan kunt u contact opnemen met verpleegafdeling N2. Vraagt u naar de stomaverpleegkundige. Bij afwezigheid kan een andere verpleegkundige uw vragen beantwoorden. Het telefoonnummer van verpleegafdeling N2 is (0314) 32 92 35.

Dieetvoorschriften

Om het onderzoek goed te laten slagen is het belangrijk de volgende dieetvoorschriften te volgen:

Week van tevoren

Vanaf één week voor het onderzoek mag u geen pitten en zaden eten, zoals kiwi's, druiven en waldkornbrood.

Dag vóór het onderzoek

Onderstaand dieet begint op de dag vóór het onderzoek om 12.00 uur.

Om ± 12.00 uur:
Lunch met wit brood, beschuit of crackers. Hoeveelheid naar keuze.
Toegestaan beleg:

• boter/margarine/halvarine;
• kaas zonder pitjes;
• gelei-jam (dus zonder pitjes en geen confiture);
• gekookt ei;
• magere vleeswaren (ham, rosbief of rookvlees).

Een kop bouillon met vlees en/of vermicelli is ook toegestaan. Na de lunch mag u niets meer eten. U mag nog wel drinken (zie: Toegestane dranken).

Algemene instructie Colofort®:
U heeft vier zakjes Colofort®. Om 13.30 uur lost u het eerste zakje Colofort® op in één liter lauw water. Begin om 14.00 uur met drinken. Tip: als u de smaak niet aangenaam vindt, zet dan de drank een half uur vóór gebruik in de koelkast of voeg een scheut limonadesiroop toe. Als u met een rietje drinkt, proeft u de smaak ook minder.
Het is belangrijk om de eerste liter niet te snel te drinken en hier minimaal één uur over te doen. Daarna lost u steeds een volgend zakje op in een liter lauw water, totdat u het juiste aantal zakjes gebruikt heeft. De exacte hoeveelheid Colofort® die u moet drinken, hangt af van het tijdstip waarop bij u het onderzoek plaatsvindt. Zie 'specifieke instructie Colofort®'.

Houd er rekening mee dat u tot de nacht nog enkele malen naar het toilet moet gaan. Meestal is dat tijdens de nacht niet meer nodig.

Specifieke instructie Colofort®:
In onderstaand schema leest u welke hoeveelheden Colofort® u op welke momenten moet drinken. Het is belangrijk dat u deze instructies goed doorleest en opvolgt.

Tijdstip van uw onderzoek	Instructie Colofort®
Vóór 10.00 uur	Dag vóór het onderzoek: U drinkt in totaal 3,5 liter Colofort® tussen 14.00 en ongeveer 19.00 uur. Dag van het onderzoek: U drinkt de laatste 0,5 liter Colofort®. Dit moet u minimaal 2 uur voorafgaand aan het onderzoek op hebben.
Tussen 10.00 en 12.00 uur	Dag vóór het onderzoek: U drinkt in totaal 3 liter Colofort® tussen 14.00 en ongeveer 19.00 uur. Dag van het onderzoek: U drinkt de laatste liter Colofort®. Dit moet u minimaal 2 uur voorafgaand aan het onderzoek op hebben.
Na 13.30 uur	Dag vóór het onderzoek: U drinkt in totaal 2,5 liter Colofort® tussen 14.00 en ongeveer 19.00 uur. Dag van het onderzoek: U drinkt de laatste 1,5 liter Colofort®. Dit moet u minimaal 2 uur voorafgaand aan het onderzoek op hebben.

Toegestane dranken

Tijdens het dieet mag u steeds extra drinken. Alle heldere dranken, zonder vet en zonder koolzuur, zijn toegestaan, zoals:

• koffie en thee, eventueel met suiker, melk mag echter niet;
• appelsap, druivensap, gezeefd sinaasappelsap, gezeefd grapefruitsap;
• gezeefde, ontvette bouillon;
• limonades zonder koolzuur;
• water.

Niet toegestaan zijn:

• melkproducten;
• roosvicee;
• rode ranja.

Het onderzoek

Bij aanvang van de coloscopie ligt u op uw linkerzijde. Via de anus brengt de arts de endoscoop in de endeldarm. Vervolgens voert hij de endoscoop geleidelijk verder in de darm. De kop van de endoscoop wordt door de arts bestuurd.

Om de darm te ontplooien en een goed zicht te krijgen wordt via de endoscoop lucht in de darm geblazen. Door het opvoeren van de endoscoop en het inblazen van lucht wordt de darmwand uitgerekt en kunnen pijnlijke krampen optreden. Ook kan een gevoel van aandrang optreden. Laat u gerust de ingeblazen lucht ontsnappen. Als u de lucht ophoudt verergeren de krampen.

Soms vragen wij u tijdens het onderzoek om anders te gaan liggen, bijvoorbeeld op uw rug of rechterzij. Ook kan het voorkomen dat de arts een assistent vraagt om met zijn handen op bepaalde plaatsen van uw buik te drukken. Het is de bedoeling dat de endoscoop tot aan het begin van de dikke darm wordt opgevoerd. Tijdens het terugtrekken van de endoscoop inspecteert de arts het slijmvlies nauwkeurig.

Als het nodig is worden tijdens het onderzoek stukjes darmweefsel (biopten) weggenomen. Dit is niet pijnlijk maar kan wel wat bloedverlies veroorzaken. Het kan ook zijn dat de arts tijdens het onderzoek poliepen (abnormale vormsels) verwijdert. Een lus van metaaldraad wordt dan als een lasso om de poliep gelegd. Via de endoscoop wordt er dan een elektrische stroom opgezet, waardoor de poliep van de darmwand loslaat. Ook dit is niet pijnlijk. De verwijderde stukjes weefsel gaan naar het laboratorium, waar ze onder de microscoop worden onderzocht.

Duur van het onderzoek

Het onderzoek duurt 15-30 minuten. De duur van het onderzoek is afhankelijk van de ligging van de dikke darm en of er, indien aanwezig, poliepen verwijderd moeten worden.

Na het onderzoek

Poliklinische coloscopie

Als u een verdovende injectie heeft gekregen, blijft u nog ongeveer een uur in de uitslaapkamer. Na een gesprek met de arts mag u weer naar huis en mag u weer eten.

Klinische coloscopie

Als u een verdovende injectie heeft gekregen, blijft u nog ongeveer een uur in de uitslaapkamer. Daarna wordt u weer teruggebracht naar de verpleegafdeling.

Uitslag

De arts die de coloscopie verricht, bespreekt direct na afloop de bevindingen met u. De uitslag van eventueel weefselonderzoek is niet meteen beschikbaar. U krijgt hiervoor mogelijk een vervolgafspraak. De arts die het onderzoek aan heeft gevraagd bespreekt de resultaten van het weefselonderzoek en de eventuele behandeling met u. Dit kan ook uw huisarts zijn.

Mogelijke risico's en complicaties

Complicaties komen niet zo vaak voor tijdens en na een coloscopie. Wij informeren u hier wel over. Gemiddeld treedt er per duizend onderzoeken twee keer een serieuze complicatie op. Wanneer poliepen worden verwijderd of andere behandelingen tijdens het onderzoek worden uitgevoerd, neemt de kans op complicaties toe tot gemiddeld één tot twee keer per honderd onderzoeken. In enkele gevallen vereist een complicatie een ziekenhuisopname of zelfs een operatie.

Bij minder dan 10% van de onderzoeken lukt het niet om het begin van de dikke darm te bereiken en kan de arts de dikke darm niet volledig inspecteren.

Na het onderzoek kunt u last krijgen van pijnlijke darmkrampen. Deze klachten worden meestal snel minder wanneer u de lucht laat ontsnappen. Als reactie op pijn tijdens of na het onderzoek kan uw hartslag vertragen waarbij u kunt flauwvallen.
Bij gebruik van een verdovende injectie kunnen ademhalingsproblemen of stoornissen in de hartfunctie optreden.


Het kan voorkomen dat er tijdens het onderzoek een scheurtje of gat in de darmwand (perforatie) ontstaat. De kans hierop is groter wanneer:

• de darm ernstig ontstoken is;
• er veel uitstulpingen (divertikels) zijn;
• er sprake is van een vernauwing;
• een poliep is verwijderd of een andere behandeling is toegepast.

De belangrijkste klacht die hierbij optreedt, is buikpijn en later koorts.

Met name na het verwijderen van poliepen kan een bloeding optreden uit het wondgebied. Een dergelijke bloeding kan direct tijdens de behandeling optreden, maar ook één tot veertien dagen daarna. Dit stopt meestal weer vanzelf. Een enkele keer is een opname ter observatie nodig en/of wordt besloten tot een nieuwe coloscopie om de plaats van de bloeding op te sporen en te behandelen.

Wanneer contact opnemen

Wanneer u na thuiskomst klachten krijgt van toenemende buikpijn en/of koorts, dient u direct contact op te nemen met een arts. Als er biopten zijn genomen is het mogelijk dat u na het onderzoek een beetje bloed verliest via de anus. Neemt u contact op met een arts, als dit grote hoeveelheden bloed zijn of wanneer u vaak bloedverlies heeft in korte tijd.

Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek Maag-, darm- en leverziekten op telefoonnummer (0314) 32 93 35. Buiten kantoortijden en in het weekend kunt u contact opnemen met de dienstdoende arts via (0314) 32 99 11. Heeft u geen vervolgafspraken meer bij de mdl-arts en bent u terugverwezen naar uw huisarts? Neem dan contact op met uw huisarts/de huisartsenpost als u bovengenoemde klachten krijgt.

Vragen

Heeft u nog vragen? Stelt u ze dan tijdens uw bezoek aan de functieafdeling of neem telefonisch contact met ons op. Wij zijn op werkdagen van 08.30 - 16.30 uur bereikbaar op telefoonnummer (0314) 32 93 35.