Algemeen
Een amblyoop oog (lui oog) is een oog waarbij het vermogen om te zien achter is gebleven in de ontwikkeling, ondanks het dragen van een bril. Een amblyoop oog ontstaat in de periode dat het visuele systeem nog volop in ontwikkeling is. Het andere oog heeft meestal wel een goed gezichtsvermogen ontwikkeld. Heel zelden komt amblyopie van beide ogen voor. Amblyopie komt gemiddeld bij 3 tot 5 procent van de bevolking voor. Erfelijkheid kan zeker een rol spelen bij amblyopie.
Oorzaken van amblyopie
Een amblyopie kan veroorzaakt worden door verschillende factoren:
- Scheelzien. Het beeld van het scheel staande oog wordt onderdrukt in de hersenen om dubbelzien te voorkomen.
- Verschil in brilsterkte tussen de beide ogen (anisometropie). Het meest onduidelijke beeld wordt onderdrukt. Vaak is dit het oog met de hoogste bril afwijking.
- Een hoge brilsterkte van beide ogen.
- Een troebeling van de ooglens (aangeboren cataract), hoornvliesafwijkingen of een hangend ooglid (ptosis). Het meest onduidelijke beeld wordt uitgeschakeld.
Deze oorzaken leiden alleen op jonge leeftijd tot amblyopie, wanneer het scherp zien nog in ontwikkeling is. Belangrijk is dan ook om zo snel mogelijk met de behandeling te starten. Na een bepaalde leeftijd is de gezichtsscherpte niet meer te verbeteren. Afhankelijk van de oorzaak is dat tot ongeveer 8 of 12 jaar.
Behandeling
De behandeling kan pas beginnen als de oorzaken van de amblyopie zijn vastgesteld en eventueel behandeld.
Bij de behandeling is van belang dat het kind leert om het amblyope oog te gaan gebruiken door de visuele ontwikkeling te stimuleren. Dit kunnen we doen door:
- Het voorschrijven van een bril.
- Occlusie (afplakken) van het goede oog met behulp van een oogpleister gedurende een aantal uren per dag of per week.
- Farmacologische penalisatie. Door middel van het geven van oogdruppels (atropine) bij het goede oog wordt de pupil verwijd en de accommodatie (vermogen om scherp te stellen) stilgelegd zodat het goede oog minder goed gaat zien dan het amblyope oog.
- Als er sprake is van cataract (staar): een cataract-operatie.
- Als er sprake is van een ptosis (hangend ooglid): een eventuele ptosiscorrectie.
- Als er sprake is van een hoornvliesafwijking: een contactlens om de hoornvliesafwijking te corrigeren
- Bangerter folie. Hierbij wordt folie op de bril aangebracht. De folie zorgt ervoor dat het goede oog wazig gaat zien, zodat het amblyope oog moet gaan kijken.
- Of een combinatie van bovenstaande.
Keuze van de behandeling
De keuze van behandeling is afhankelijk van verschillende factoren. Deze zijn: de gezichtsscherpte, de oogstand, de samenwerking tussen de ogen, de brilafwijking, de leeftijd van het kind, de oorzaak van de amblyopie, het effect van de amblyopiebehandeling, te verwachten complicaties, de medische voorgeschiedenis, therapietrouw en eventuele huidproblematiek.
De controleafspraken bij de orthoptist hebben als doel: controle van bovengenoemde factoren. Afhankelijk van de bevindingen stelt de orthoptist de behandeling bij of wordt een andere behandelmethode gekozen. Als de maximale gezichtsscherpte is bereikt, wordt de behandeling langzaam afgebouwd.
Duur van de behandeling
Ook de duur van de behandeling is afhankelijk van dezelfde factoren die benoemd zijn bij de keus van behandeling. Amblyopiebehandeling kan wel enkele jaren duren. Dit heeft te maken met het feit dat het enige tijd kan duren voor de maximale gezichtsscherpte is bereikt. Daarnaast neemt het afbouwen ook langere tijd in beslag. Vooral omdat de ontwikkeling van het zien op kinderleeftijd langdurig beïnvloedbaar is.
Tips en adviezen
Enkele tips en adviezen bij een amblyopie behandeling zijn:
- Geef erkenning aan het gevoel van uw kind, dat hij/zij minder ziet tijdens de afplak-periode.
- Kies een vast moment van afplakken en geef duidelijk de tijdsduur aan met behulp van een wekkertje of eindtijd. Bijvoorbeeld 'bij eten van fruit of brood'.
- Kies voor vaste dagen om wel of niet af te plakken bij het afbouwen van de behandeling.
- Belonen helpt zeker. Gebruik een motivatieposter of kies een beloning zoals een extra toetje of langer opblijven.
- Therapietrouw en motivatie zijn belangrijk om het uiteindelijke doel te behalen.
Tips voor dichtbij kijken
- Gebruik voldoende licht, kleur en contrast.
- Maak lijnen van werkjes dikker en vergroot.
- Laat uw kind gebruik maken van een duidelijke pen of viltstift.
- Sommige taken kunnen meer tijd kosten.
Tips voor veraf kijken
- Zet het kind vooraan in de klas of laat het kind indien nodig naar het schoolbord lopen.
- Let op dat mimiek moeilijk af te lezen is voor uw kind. Ondersteun uw mimiek met woorden.
- Gebruikt u plaatjes/werkjes, laat deze dan van dichtbij zien.
- Schrijf groot genoeg op het schoolbord en met goed contrast.
Tips bij gym en buiten spelen
- Uw kind mist tijdens het afplakken een deel van het gezichtsveld. Ook kan hij/zij diepte lastig inschatten. Wees alert bij op- en afstapjes.
- Snel overzicht krijgen is moeilijk in drukke omgevingen tijdens het afplakken. Gebruik bijvoorbeeld gele hesjes of een felgekleurde bal tijdens het tikkertje spelen.
Vragen
Wanneer u nog vragen heeft, stelt u deze dan aan de behandelend orthoptist bij uw volgende afspraak.
Nederlandse Vereniging van Orthoptisten (NVvO)
Wilt u meer weten over orthoptische aandoeningen? Op de website van de Nederlandse Verenigingen van Orthoptisten vindt u meer informatie:
www.orthoptie.nl.
Uw privacy en onze geheimhouding
Om u de beste zorg te kunnen geven, hebben wij gegevens van u nodig. Deze gegevens leggen wij digitaal vast en beveiligen wij goed. Wij gaan zorgvuldig om met deze gegevens en houden ons aan de wet- en regelgeving. Dit betekent onder andere dat al onze medewerkers een geheimhoudingsplicht hebben en u als patiënt recht heeft op privacy. Uitgebreide informatie over uw privacy, rechten en plichten vindt u in de folder ‘
Uw rechten en plichten als patiënt’. Deze folder kunt u raadplegen op
folders.slingeland.nl.
Zoek folders
Print pagina
Download PDF
Grotere tekst
Kleinere tekst
Verlaat preview
Favoriet
Stuur door