Algemeen

Uw behandelend arts heeft met u een lumbaalpunctie afgesproken. Een lumbaalpunctie (ruggenprik) is een onderzoek waarbij hersenvocht (liquor) uit het lichaam wordt gehaald. Onderin de rug (bij de lendenwervels, buiten het bereik van het ruggenmerg) zit een holte die met hersenvocht is gevuld. Voor een lumbaalpunctie prikt de arts met een dunne naald in deze holte om wat hersenvocht af te nemen.

De arts of verpleegkundig specialist kan door middel van een lumbaalpunctie hersenvocht afnemen en laten onderzoeken en de druk van het hersenvocht meten.

Duur van het onderzoek

De lumbaalpunctie duurt ongeveer 15 minuten.

Voorbereiding

Voor een lumbaalpunctie zijn geen speciale voorbereidingen nodig. U kunt van tevoren gewoon eten en drinken. Wij raden u aan voor het onderzoek nog even naar het toilet te gaan, omdat u tijdens de procedure moet blijven liggen.

Als u bloedverdunnende medicatie gebruikt, moet u dit vóór aanvang van het onderzoek doorgeven aan de arts of de verpleegkundige. Door gebruik van bloedverdunnende medicijnen kunnen bij de punctie (na)bloedingen ontstaan.

Uw bovenlichaam wordt voor het onderzoek gedeeltelijk ontbloot. U mag uw ondergoed en een deel van uw kleding aanhouden.

Het onderzoek

Een laborant of verpleegkundige assisteert de neuroloog of verpleegkundig specialist bij het onderzoek. Meestal gebeurt de punctie in een zijligging (zie afbeelding), soms zittend. Het is bij beide houdingen belangrijk dat u uw rug zo bol mogelijk maakt. Liggend en zittend doet u dat door uw neus naar uw knieën te brengen. Als u uw rug goed bol maakt en u ontspant, is de kans groter dat de prik direct goed lukt.

De neuroloog of verpleegkundig specialist voelt met de hand waar hij/zij het beste kan prikken. Uw rug wordt gedesinfecteerd, dit kan wat koud aanvoelen. De neuroloog of verpleegkundig specialist prikt u meestal eerst met een voorpriknaald. Daarna brengt de hij/zij een dunne lumbaalpunctienaald door de huid naar de gewenste plek. Dit kan pijnlijk zijn, vergelijkbaar met bloed afnemen uit een arm. Het is belangrijk dat u zich zoveel mogelijk ontspant en in gebogen houding blijft. Als de lumbaalpunctienaald op de juist plek zit, wordt een kleine hoeveelheid hersenvocht afgetapt. Als er voldoende vocht is afgetapt, wordt de naald verwijderd. Dit is pijnloos. De arts of verpleegkundig specialist dekt het prikgaatje af met een pleister.
Meestal verloopt een lumbaalpunctie zonder complicaties. Wel kan de neuroloog of verpleegkundig specialist tijdens de punctie soms een zenuw raken. U voelt dan een stroomstootje of pijnscheut in uw been. Dit is even pijnlijk, maar niet gevaarlijk.

Na afloop van de lumbaalpunctie wordt het hersenvocht naar het laboratorium gebracht voor onderzoek.

Na het onderzoek

Eén van de meest voorkomende klachten na een lumbaalpunctie is hoofdpijn bij het overeind komen. Vroeger moesten patiënten daarom enkele uren blijven liggen. Dit blijkt de klachten niet te voorkomen. U hoeft daarom niet verplicht te blijven liggen.

Na de lumbaalpunctie komt u rustig bij. Eventueel wordt uw bloed nog onderzocht. Als u zich goed voelt, mag u daarna naar huis. Het is geen bezwaar als u zelf autorijdt.

Bij hoofdpijn raden wij u aan veel te drinken: minimaal 1,5 liter per dag gedurende 3 dagen. Drink bij voorkeur dranken met veel cafeïne (bijvoorbeeld koffie of thee).

Complicaties

Na een lumbaalpunctie kunt u last hebben van hoofdpijn, misselijkheid of nabloeden van het wondje (prikgaatje). Dit is meestal tijdelijk.

Als u weer thuis bent en u maakt zich zorgen, kunt u contact opnemen met de polikliniek Neurologie op telefoonnummer (0314) 32 95 76. De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.30 tot 16.30 uur. Buiten kantoortijden kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp op telefoonnummer (0314) 32 95 37.

De uitslag

U krijgt de uitslag van de lumbaalpunctie van uw behandelend arts tijdens de controleafspraak op de polikliniek.

Vragen

Wanneer u nog vragen heeft, kunt u die stellen aan de arts, verpleegkundig specialist of laborant van de functieafdeling. Als u bent opgenomen, kunt u uw vragen stellen aan de verpleegkundige op de afdeling waar u ligt.