Algemeen

Bij een bezoek aan de polikliniek heeft de chirurg u verteld dat hij u wil behandelen aan een fistel bij de anus. Deze folder geeft u een globaal overzicht van de oorzaak van een fistel bij de anus, de daarbij voorkomende klachten en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Bedenk bij het lezen van deze folder dat de situatie voor iedereen weer anders kan zijn.

Wat is een fistel bij de anus

Een fistel is een onnatuurlijke verbinding van een lichaamsholte of van een klier met de huid, ook wel pijpzweer genoemd. Een lichaamsholte kan bijvoorbeeld een darm zijn of een afvoerbuis van een orgaan. Meestal ontstaat een fistel na een ontsteking. Vanuit de lichaamsholte of klier heeft de ontsteking zich tot de huid uitgebreid (bijvoorbeeld als een abces naast de anus) en is vervolgens spontaan of na insnijding doorgebroken. Wanneer de ontstekingsverschijnselen zijn verdwenen, kan er een fistel overblijven. Soms lijkt het erop of het fistelwondje is genezen, maar na enige tijd komt er toch weer vuil of vocht uit.

Een fistel bij de anus (of peri-anale fistel) is een verbinding tussen de endeldarm en de huid. Het ontstaat meestal na een ontsteking in een anaalplooi of anaalkliertje. De ontsteking breidt zich uit in de sluitspier van de anus en vervolgens naar de huid. Wanneer de ontsteking door de huid heen is gebroken, kan er een fistel overblijven. De fistel loopt daardoor bijna altijd door het onderste deel van de sluitspier van de anus. De fistelgang kan een rechtstreeks verloop hebben naar de endeldarm, maar kan ook heel uitgebreid verlopen (bijvoorbeeld kronkelig en eventueel met vertakkingen, of hogerop door de sluitspier heen). Het kan dus zijn, dat bijvoorbeeld een fistelopening bij de rechterbil een inwendige verbinding heeft met de linkerkant van de endeldarm.

Waarom deze aandoening bij de ene mens wel en bij de ander niet voorkomt, is niet bekend. Het is niet duidelijk of het bijvoorbeeld te maken heeft met een bepaald stoelgangpatroon. Een peri-anale fistel veroorzaakt meestal verontreiniging, regelmatig komt er vuil of vocht uit. Ook kan er af en toe weer een abces ontstaan in het traject van de fistel, dat zich af en toe ontlast.

De behandeling van een fistel bij de anus

Er is eigenlijk maar één behandeling mogelijk en dat is een operatie waarvoor u een dag wordt opgenomen. U wordt 's ochtends opgenomen en u kunt aan het einde van de dag weer naar huis. Bij de operatie wordt het verloop van de fistelgang vastgesteld en wordt de fistelgang helemaal opengelegd. Bij gecompliceerde fistels kan, afhankelijk van de ingewikkeldheid, een andere manier van opereren nodig zijn. Hierbij wordt meestal gebruik gemaakt van drains. Mocht u hiervoor in aanmerking komen, dan zal de arts zal dit met u bespreken.

Voorbereiding op de operatie

Voor de operatie niet ontharen

Nagelverzorging/sieraden

Mogelijke complicaties

Geen enkele ingreep is vrij van de kans op complicaties. Zo zijn er ook bij deze operatie de normale risico's op complicaties van een operatie, zoals nabloeding, wondinfectie, trombose of longontsteking.

De ingreep vindt plaats in een bloedvatrijk gebied (de anus) en bovendien wordt de wond opengelaten. Daarom kan na de behandeling wat bloedverlies optreden. De kans op wondinfectie is nauwelijks aanwezig, omdat de wonden meestal worden opengelaten.

Bij deze ingreep wordt geopereerd in de nabijheid van of aan een deel van de sluitspier van de anus. Daardoor kan dit gevaar opleveren voor de continentie. Onder continentie van de anus verstaan we het vermogen om lucht (winden), vocht (slijm, diarree) en ontlasting onder controle te houden. In het begin kan er zeker sprake zijn van enig verlies van controle van de sluitspier met als gevolg winden en soms ook vocht. Zeker omdat de wonden open zijn. Dit betekent dat wanneer u een windje of wat vocht voelt aankomen, u de sluitspier bewust moet aanspannen, terwijl dat voorheen moeiteloos en bijna onbewust ging. U moet dus de continentie wat meer bewust gaan beheersen. Meestal is dit tijdelijk van aard. Helaas kan echter in een klein aantal gevallen het verlies van deze controle blijvend zijn. Vooral het verlies van wat vocht kan hinderlijk zijn.

Om de kans op trombose te verkleinen, is het belangrijk dat u in beweging bent. Moet u in bed blijven? Zit dan zoveel mogelijk rechtop en beweeg uw tenen en voeten op en neer.

Na de behandeling

Omdat de wonden worden opengelaten zal er wat ongemak bestaan. Na behandeling is het wondgebied bij de anus bedekt met een gaasje en meestal krijgt u een recept voor gazen mee naar huis.

Het wondgebied moet regelmatig worden schoongespoeld, vooral na de stoelgang, maar ook tussendoor. Twee à drie keer per dag is meestal voldoende. Met de douche kunt u het gebied gemakkelijk schoon spoelen.

Ook kunt u pijn hebben na de operatie. Bij pijn is het innemen van een eenvoudige pijnstiller (bijvoorbeeld paracetamol) meestal voldoende. U mag viermaal daags 2 tabletten van 500 mg innemen. Na de ingreep moet u de ontlasting zacht houden. Hiervoor krijgt u zo nodig een recept mee naar huis.

Vragen over de behandeling

Heeft u vóór de behandeling nog vragen? Neem dan contact op met het secretariaat van de polikliniek Chirurgie. Zij zijn op werkdagen van 08.30 tot 16.30 uur bereikbaar op telefoonnummer (0314) 32 99 88.