1. Contactgegevens

Secretariaat chirurgen

Telefoon: (0314) 32 99 88
Bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.30 uur.

Verpleegkundig specialisten coloncare

Sylvia Kok en Jalou Woltering
Telefoon: (0314) 32 97 39
E-mail: poligio@slingeland.nl

2. Inleiding

In overleg met de chirurg is besloten een (tijdelijke) dunne- of dikke darmstoma aan te leggen. Na deze operatie heeft u een kunstmatige uitgang in de buikwand en kan de ontlasting via het stoma het lichaam verlaten. De ontlasting wordt opgevangen in een opvangsysteem.

Een stoma kan zowel tijdelijk als blijvend zijn. We kennen drie soorten stoma's:

• colostoma (stoma van de dikke darm)
• ileostoma (stoma van de dunne darm)
• urostoma (stoma van de urinewegen)

In deze folder vindt u informatie over het aanleggen van een darmstoma, de voorbereiding op de operatie, het verloop van de operatie en de leefregels na de operatie. Realiseert u zich dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan is beschreven.

3. Opnameduur

U wordt op de dag van de operatie opgenomen. Meestal mag u twee tot drie dagen na de operatie weer naar huis.

4. Afspraken voorafgaand aan de operatie

Stomaconsultent

Ook heeft u een afspraak bij de stomaconsulent. De stomaconsultent is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in stomazorg.

Tijdens dit gesprek krijgt u informatie over wat een stoma is, de verzorging, het opvangmateriaal en leven met een stoma. Ook bekijkt zij samen met u wat de beste plek is voor het aanleggen van een stoma. Het gesprek met de stomaverpleegkundige duurt ongeveer 2uur.

5. Goede lichamelijke conditie voor de operatie

Het is belangrijk dat u voor de operatie in een zo goed mogelijke conditie bent. Hierdoor herstelt u sneller. Voeding met voldoende voedingsstoffen is hierbij van belang. Als u onvoldoende eet, gaat uw conditie achteruit en bent u vatbaarder voor infecties en/of complicaties. Uw herstel vertraagt hierdoor. Probeer voor de operatie voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.

Daarnaast is het belangrijk dat u geen gewicht en spiermassa verliest. Om dit te voorkomen is het van belang dat u niet alleen goed eet, maar ook voldoende beweegt. Beweging zorgt ervoor dat de voedingsstoffen uit de voeding beter worden benut voor behoud en opbouw van spierkracht/spiermassa.

Het verschilt per persoon hoeveel beweging nodig is om het lichaam sterk en in een goede conditie te houden. Dit is bijvoorbeeld afhankelijk van uw leeftijd en gezondheid. Het is raadzaam om (indien mogelijk) minstens vijf dagen per week 30 minuten matig intensief te bewegen. Wanneer dit niet lukt of als u vragen heeft over uw lichamelijke activiteiten, neem dan contact op met een fysiotherapeut.

6. Wat u voorafgaand aan de operatie wel en niet mag eten

Hieronder leest u wat u voor de operatie wel en niet mag eten. Het is belangrijk dat u zich strikt aan deze regels houdt. Het is belangrijk dat u nuchter bent voor de operatie omdat de narcose normale reflexen (zoals hoesten en slikken) onderdrukt. Ook uw spieren verslappen. Voedsel dat in uw maag zit kan daardoor teruglopen in de keelholte en vervolgens in de longen komen. Hierdoor kunnen ernstige problemen ontstaan.

De avond voor de operatie

Wij adviseren u om de avond voor de operatie extra energierijke dranken te drinken. U kunt zelf een keuze maken uit de volgende dranken:

• 2 glazen druivensap
• 2 glazen high energy sportdrank
• 3 glazen vruchtensap
• 3 glazen gezoete melkdrank (chocolademelk of yoghurtdrank)

Vanaf 24.00 uur mag u niets meer eten.

De dag van de operatie:

• Tot 2 uur voor de operatie: heldere dranken*, maximaal 1 theeglas per uur.
• Uiterlijk 2 uur voor de operatie: 400 mililiter PreOp-drank. Een half uur voordat u zich in het ziekenhuis meldt voor de opname, drinkt u de PreOp-drank. U krijgt de PreOp-drank van de verpleegkundig specialist. Deze drank, met veel suikers, heeft een positief effect op uw herstel na de operatie.
• Vanaf 2 uur voor de operatie: niets meer drinken. Een slokje water om medicijnen in te nemen of bij het tandenpoetsen mag wel.

* Heldere dranken = water, thee of koffie zonder melk of melkpoeder, siroop (ranja of roosvicee), appelsap of helder vruchtensap zonder vruchtvlees, sportdrank. Géén koolzuurhoudende frisdrank, melkproducten of alcoholische dranken.

Heeft u diabetes?

Gebruik dan suikervrije dranken volgens bovenstaande richtlijnen. Voorafgaand aan de operatie krijgt u geen PreOp-drank te drinken.

7. De ziekenhuisopname

U wordt opgenomen op de dag van de operatie. Eén dag voor de opname belt het Centraal Planbureau u om door te geven hoe laat u in het ziekenhuis wordt verwacht. Meldt u zich op de afgesproken tijd bij de medewerker van de receptie bij de hoofdingang. U wordt hier opgehaald en naar de afdeling gebracht.

Laxeren

Voor het aanleggen van een darmstoma kan het noodzakelijk het laatste stuk van de darm te laxeren. De verpleegkundig specialist bespreekt met u of dit bij u nodig is.

8. De operatie

Het kan zijn dat u door een andere chirurg wordt geopereerd dan de chirurg die u heeft gezien op de polikliniek.

Tijdens de operatie krijgt u algehele verdoving (narcose). De duur van de operatie is sterk afhankelijk van het soort operatie waarbij de stoma wordt aangelegd:

• Stoma met twee uitgangen (dubbelloops)
• Stoma met één uitgang (eindstandig)

Bij het aanleggen van de stoma brengt de arts het darmdeel dat de stoma moet gaan vormen door een opening door de buikwand naar buiten. De darm wordt vervolgens vastgehecht aan de huid. De diameter van het stoma is afhankelijk van de diameter van de darm. De binnenzijde van de darm (het slijmvlies) vormt dus de zichtbare stoma. Na de operatie wordt er een opvangzakje geplaatst over de stoma.

9. Na de operatie

Binnen een half uur na de operatie bent u weer bij bewustzijn. U wordt wakker in de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent en uw situatie stabiel is, gaat u naar de verpleegafdeling.

Na de operatie belt de chirurg met uw contactpersoon om te vertellen hoe de operatie is verlopen. Als u op de verpleegafdeling bent, zal de verpleegkundige dat nogmaals doen.

Infuus en katheter

Via het infuus krijgt u extra vocht toegediend. Mogelijk heeft u na de operatie een slangetje in de blaas (urinekatheter). Het infuus en de katheter worden direct na de operatie verwijderd.

Pijnstilling

De anesthesioloog regelt de pijnstilling na uw operatie, zoals met u is afgesproken tijdens het pre-operatief spreekuur.

Zaalarts

Dagelijks komt de zaalarts bij u langs om te bespreken hoe het met u gaat. De zaalarts werkt nauw samen met de behandelend specialist. Als u en/of uw familie/naaste behoefte heeft aan een gesprek met de zaalarts dan kunt u dit aangeven bij de verpleegkundige.

Voeding

Voeding levert energie en belangrijke voedingsstoffen, zoals eiwitten, vitamines en mineralen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die na een operatie snel voldoende eten, minder spierkracht verliezen, sneller herstellen en ook minder lang in het ziekenhuis opgenomen zijn.

Na de operatie mag u direct weer drinken. Kiest u bij voorkeur eerst water of thee. Gaat dit goed dan breidt u dit uit naar andere dranken en koude vloeibare voeding.

De dag na de operatie krijgt u normale voeding. Mogelijk heeft u na de operatie minder zin om te eten. Het maag-darmkanaal moet zich aanpassen aan de nieuwe situatie. Daarom is het goed het eten in kleine porties over de dag te verdelen.

In de herstelfase, gedurende ongeveer zes weken na uw operatie, is het belangrijk voldoende eiwitten te gebruiken. Gebruikt u daarom een ruime hoeveelheid melk en melkproducten, bij de warme maaltijd vlees, vis of kip en bij de broodmaaltijd liever kaas, pindakaas, ei of vleeswaren dan zoet beleg.

Bewegen

We proberen de periode dat u in bed ligt zo kort mogelijk te houden. Dit heeft verschillende voordelen:

• Bewegen is belangrijk om verlies van spierkracht tegen te gaan.
• Uw ademhaling is beter wanneer u rechtop zit. Luchtweginfecties komen daardoor minder voor.
• De zuurstofvoorziening naar de wond beter is als u beweegt. Daardoor geneest de wond sneller.
• U heeft minder kans op het krijgen van trombose als u voldoende beweegt.

Na de operatie gaat u zo snel mogelijk uit bed. Op de dag van de operatie probeert u 's middags of 's avonds ongeveer een kwartier in de stoel te zitten. Als dat niet lukt, probeert u dan tenminste even op de rand van het bed te zitten. De verpleegkundige helpt u hierbij.

De dagen na de operatie gaat u steeds vaker uit bed. Het streven is om minstens 6 uur per dag uit bed te zijn en twee keer per dag een korte wandeling te maken over de afdeling. Uiteraard is hierbij belangrijk dat u voldoende pijnbestrijding heeft om goed te kunnen bewegen.

Wondverzorging

In veel gevallen is een pleister op de wond niet nodig. Zolang de wond wat vocht afscheidt, gebruikt u wel een pleister. Vervang deze pleister iedere dag tot er geen vocht meer uit de wond komt. U kunt een gewone pleister van de drogist gebruiken.

10. Naar huis

Als het herstel voorspoedig verloopt, kunt u na ongeveer twee tot vier dagen naar huis. Dat kan als u ontlasting heeft gehad, weer normaal eten kunt verdragen en weinig pijn heeft. U krijgt een controleafspraak mee. Deze controleafspraak vindt ongeveer twee weken na de operatie plaats op de polikliniek Chirurgie en bij de stomaconsulent. Tijdens deze afspraak worden ook eventuele hechtingen verwijderd.

11.Adviezen voor een voorspoedig herstel

Activiteit en beweging

Wij raden u aan de eerste weken thuis rustig aan te doen. Als u zich goed voelt kunt u uw normale werkzaamheden weer oppakken. Bouw dit langzaam op en luister goed naar uw lichaam. Zware lichamelijke inspanningen (zoals zwaar tillen en stofzuigen) kunt u de eerste zes weken beter vermijden. Het is wel belangrijk om na een operatie weer in beweging te komen. Wandelen is bijvoorbeeld een goede vorm van bewegen.

Wondzorg

U mag de wond eventueel afdekken met een pleister. Als de wond niet lekt, kunt u deze beter niet afdekken. Wanneer voor uw wond een andere verzorging nodig is, bespreekt de verpleegkundige dit met u.

U mag gerust douchen. Het uitspoelen van de (open) wond met lauw water is goed voor de genezing van de wond. In verband met infectiegevaar is zwemmen en in bad gaan niet verstandig zolang de wond niet helemaal gesloten is.

Voeding

Na de operatie mag u alles eten en drinken. Luister goed naar uw eigen lichaam. Wanneer u bijvoorbeeld misselijk wordt van bepaalde voedingsmiddelen, wacht dan even een paar dagen met het eten van deze producten.

Adviezen:

• Eet iedere maaltijd eiwithoudende producten. Uw lichaam herstelt sneller van de operatie als u veel eiwitten binnenkrijgt. Eet daarom iedere maaltijd één van deze producten: vlees, kip, kaas, ei, brood, peulvruchten, melkproducten en sojaproducten. Let op, het gebruik van te veel melkproducten kan laxerend werken.
• Goed kauwen.
• Eet regelmatig kleine hoeveelheden.
• Eet vezelrijke voeding. Producten die veel vezels bevatten zijn: groente, fruit, aardappelen en volkoren producten, zoals muesli, zilvervliesrijst, pasta en volkorenkoekjes.
• Drink iedere dag anderhalf tot twee liter vocht.
• Wanneer u kramp krijgt van pittig eten, vermijd dit dan voorlopig.
• Alcohol is met mate toegestaan.

Seksualiteit

In principe zijn er geen medische bezwaren ten aanzien van vrijen na de operatie, tenzij de arts anders met u heeft afgesproken. Luister wel naar uw eigen lichaam wat mogelijkheden en behoeften betreft.

12. Wanneer moet u een arts raadplegen

Na iedere operatie kunnen complicaties optreden. Neemt u direct contact op met uw huisarts bij de volgende klachten:

• koorts (boven de 38 °C)
• buikpijn
• braken
• twee dagen geen ontlasting (dikke darmstoma) of één dag geen ontlasting (dunne darmstoma)
• zwelling, roodheid en/of lekkage van de wond

Wie moet u bellen

Neem bij problemen of vragen na uw opname in het ziekenhuis contact op met uw huisarts. Uw huisarts is op de hoogte van uw situatie. Indien nodig overlegt de huisarts met de specialist in het ziekenhuis. Buiten kantoortijden en in het weekend kunt u de huisartsenpost bellen.

Als u thuis bent en u heeft een vraag of probleem met betrekking tot uw stoma, neemt u dan contact op met de stomaconsulent. U kunt de stomaconsulent op werkdagen bereiken via telefoonnummer (0314) 32 99 88. U krijgt de secretaresse van polikliniek Chirurgie dan aan de telefoon. Indien mogelijk verbindt zij u meteen door met de stomaconsulent. Eventueel kunt u ook een e-mailbericht sturen: stomacare@slingeland.nl.

Kwaliteit en veiligheid

U moet erop kunnen rekenen dat het ziekenhuis goede en veilige zorg biedt. Zorgverleners voeren daarom op belangrijke momenten extra controles uit. Zo controleren verpleegkundigen en artsen voorafgaand aan een onderzoek of behandeling meerdere keren of alles goed voorbereid is. Ook vragen zorgverleners u bijvoorbeeld meerdere keren naar uw naam en geboortedatum. Dit is om er helemaal zeker van te zijn dat het onderzoek of de behandeling plaatsvindt bij de juiste patiënt.