Afwachtend beleid (wait-and-see) bij endeldarmkanker
Bij u is endeldarmkanker vastgesteld. U bent daarvoor behandeld met langdurige radiotherapie in combinatie met chemotherapie (chemoradiatie). Vaak volgt na deze behandeling een operatie. Maar er is ook een andere optie, namelijk het zogenoemde wait-and-see-beleid (afwachten en intensief controleren).
Bij een kleine groep van de patiënten blijkt een operatie niet nodig, omdat de tumor door de bestraling en chemotherapie volledig weg lijkt te zijn. Dit wordt gecontroleerd met behulp van een MRI-scan en een sigmoïdoscopie (kijkonderzoek van de endeldarm) voordat de operatie plaatsvindt. Als de tumor weg lijkt te zijn, wordt het wait-and-see-beleid voorgesteld als alternatief voor een operatie. Deze patiënten kunnen dus kiezen tussen:
- een operatie;
- wait-and-see: niet opereren (afwachten) en intensief controleren.
Wat houdt afwachtend beleid (wait-and-see) in?
Het zogenoemde wait-and-see-beleid houdt in dat er afgewacht wordt of de tumor inderdaad wegblijft. U wordt dan niet geopereerd. Een operatie brengt altijd risico’s met zich mee. Bij een endeldarmoperatie is er daarnaast kans op het krijgen van een (tijdelijk of blijvend) stoma en op het krijgen van incontinentieklachten en/of seksuele klachten vanwege zenuwbeschadiging. Door te kiezen voor het wait-and-see-beleid loopt u deze risico’s niet.
Bij het wait-and-see-beleid wordt u gedurende 5 jaar intensief gecontroleerd. Het doel van deze controles is om eventuele terugkerende endeldarmkanker in een vroeg stadium op te sporen.
Wanneer komt u in aanmerking voor het wait-and-see-beleid?
Afwachtend beleid is alleen veilig voor patiënten bij wie de tumor in de endeldarm en in de omliggende lymfeklieren volledig zijn verdwenen na de chemoradiatie. Om dit goed te kunnen beoordelen wordt een MRI-scan gemaakt en een sigmoïdoscopie verricht. Tijdens de sigmoïdoscopie worden ook stukjes weefsel (biopten) weggenomen van het litteken waarin de tumor zich bevond. Dit weefsel gaat voor onderzoek naar de patholoog. De patholoog bekijkt nauwkeurig of er nog tumorweefsel in de darmwand zichtbaar is.
Wat als de tumor niet (zeker) helemaal verdwenen is?
Als er een kleine resttumor aanwezig is of als niet zeker is of de tumor helemaal verdwenen is, kan ervoor gekozen worden om nogmaals 6 weken te wachten en dan opnieuw te beoordelen. Of er wordt een Transanale Endoscopische Microchirurgie (TEM) uitgevoerd in plaats van de standaardoperatie. Bij een TEM wordt via de anus een stukje darm ter plaatse van de tumor weggehaald. Het verschil met de standaardoperatie is dat er niet via de buik wordt geopereerd en er in principe geen stoma nodig is. Het is een minder ingrijpende operatie. Daarna wordt u gedurende 5 jaar intensief gecontroleerd.
Effectiviteit
Landelijk wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van wait-and-see-beleid laat goede resultaten zien. Bij een grote groep patiënten blijft de tumor weg. Als de tumor toch terugkeert in de endeldarm, kan meestal alsnog een endeldarmoperatie worden uitgevoerd. Ook die operatie is gericht op het geheel verwijderen van het tumorweefsel (en dus op genezing).
Toch is het wait-and-see-beleid nu nog geen standaard behandeling. Het is namelijk nog niet helemaal zeker dat patiënten bij wie de tumor terugkomt, ook echt dezelfde prognose hebben als patiënten die na chemoradiatie een standaardoperatie hebben gehad.
Voor- en nadelen ten opzichte van standaard operatie
Standaard operatie:
Voordelen:- Zekerheid dat alles weg is
- 'Standaard’ behandeling
Nadelen: - Risico’s van een operatie (complicaties)
- Mogelijk een stoma
- Problemen met ontlasting (diarree, incontinentie)
- Risico op seksuele problemen
- Risico op urine-incontinentie
Wait-and-see-beleid:
Voordelen:- Geen risico’s van een operatie
- Geen stoma
- Mogelijk minder seksuele problemen
- Mogelijk minder risico op incontinentie
Nadelen:- Onzekerheid of tumor terugkomt
- Meer controles/onderzoeken
Overzicht van de controleafspraken
| Tijd na laatste chemoradiatie | Controle | Bloed-onderzoek (CEA) | CT Thorax-abdomen | Endoscopisch onderzoek (sigmoïdoscopie) | MRI-scan rectum |
| 3 maanden | op de polikliniek | x | | x | x |
| 6 maanden | op de polikliniek | x |
| x | x |
| 9 maanden | op de polikliniek | x | | x | |
| 1 jaar | op de polikliniek | x | x | Coloscopie | x |
| | | | | |
| 1 jaar en 3 maanden | telefonisch | x | | | |
| 1 jaar en 6 maanden | op de polikliniek | x | | x | x |
| 1 jaar en 9 maanden | telefonisch | x | | | |
| 2 jaar | op de polikliniek | x | x | x | x |
| | | | | |
| 2 jaar en 6 maanden | op de polikliniek | x | | x | x |
| 3 jaar | op de polikliniek | x | x | x | x |
| |
| | | |
| 3 jaar en 6 maanden | op de polikliniek | x | | x | x |
| 4 jaar | op de polikliniek | x |
| Coloscopie | x |
| | | | | |
| 4 jaar en 6 maanden | telefonisch | x | | x | x |
| 5 jaar | op de polikliniek | x | | x | x |
Zoek folders
Print pagina
Download PDF
Grotere tekst
Kleinere tekst
Favoriet
Stuur door