Uw oogspecialist heeft bij uw kind een progressieve vorm van bijziendheid (myopie) vastgesteld. In deze folder leest u meer over myopie, oorzaken, gevolgen en over mogelijke behandelingen.

Wat is myopie

Myopie is de medische naam voor bijziendheid of min-sterkte. Myopie is een brekingsfout van het oog. Het oog is in verhouding te lang, waardoor het beeld wat je ziet niet op het netvlies valt, maar ervoor. Daardoor is het zicht voor veraf onscherp en moet uw kind een bril of contactlenzen dragen.
Myopie ontstaat meestal tussen de leeftijd van 6 tot 12 jaar, maar kan ook zeker vóór die leeftijd voorkomen. In de tienerjaren neemt de sterkte en daarbij de lengte van de ogen vaak geleidelijk toe. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat het oog kan groeien tot een leeftijd van ongeveer 20 tot 25 jaar.

Tot voor kort werd bij progressieve myopie alleen de brilsterkte aangepast. Maar uit diverse onderzoeken is gebleken dat er verschillende behandelingen effectief zijn om de progressie van myopie te remmen en daarbij het risico op complicaties op oudere leeftijd te verminderen.

Wat kan de ontwikkeling van (progressieve) myopie beïnvloeden

Erfelijkheid

Dat myopie erfelijk is, weten we eigenlijk al jaren. Nog steeds wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar welke genen hiervoor precies verantwoordelijk zijn. De kans op myopie bij een kind is groter als één of beide ouders myopie hebben.

Omgeving

De kans op (progressieve) myopie wordt groter door lang achter elkaar nabij-werk te doen, zoals lezen of kijken op een tablet of mobiele telefoon. Het wordt geadviseerd om een pauze van minimaal 20 seconden te nemen na 20 minuten nabij kijken. Ook is het belangrijk om een minimale afstand van 30 centimeter te nemen voor nabij-werk.

Buiten spelen en sporten

Uit bevolkingsonderzoek is gebleken dat kinderen die veel buiten zijn (meer dan 2 uur per dag), minder kans hebben op het ontwikkelen van (progressieve) myopie. Veel buiten spelen en een buitensport doen is dus goed als uw kind risico loopt op het ontwikkelen van (progressieve) myopie.

Risico's van hoge myopie

Myopie is niet altijd onschuldig. Ondanks dat de groei van het oog juist plaatsvindt tijdens de kinderleeftijd, kunnen er op latere leeftijd complicaties ontstaan. De complicaties treden vooral op bij mensen met een hoge myopie die een aanzienlijk lang oog hebben. We spreken van hoge myopie als de brilsterkte -6 dioptrie of hoger is en/of de ooglengte langer dan 26mm.

Complicaties door hoge myopie

• Slijtage en/of bloedingen in de gele vlek van het netvlies
• Loslaten van het netvlies (ablatio retinae)
• Staar (cataract)
• Hoge oogdruk (glaucoom)
• Verdunning van het netvlies

Deze complicaties kunnen tot ernstige en blijvende slechtziendheid leiden.

De kans op complicaties neemt niet af door correctie van de sterkte met het dragen van een bril of contactlenzen, het plaatsen van implantlenzen of het laseren van de sterkte. De complicaties zijn namelijk direct gerelateerd aan de aslengte van het oog en niet aan de sterkte van het oog. Hoe kleiner de aslengte, hoe kleiner de kans op complicaties op latere leeftijd.

Behandeling bij progressieve myopie

Het doel van de behandeling is om de groei van het oog te remmen. Hiervoor zijn verschillende behandelingen mogelijk.

Welke behandeling het meest geschikt is voor uw kind, is afhankelijk van meerdere factoren. In overleg wordt besloten met welke behandeling het best gestart kan worden. Het succes van de behandeling wordt bij iedere controle bekeken. De oogspecialist kan adviseren om behandelingen te combineren. Er is nog geen behandeling gevonden waarmee de groei van het oog gestopt kan worden.

Leefstijladviezen

Houd je aan de 20-20-2 regel:

• Neem een pauze van minstens 20 seconden na 20 minuten dichtbij kijken.
• Bijvoorbeeld met lezen in een boek, of het kijken op een telefoon of tablet.
• Houd een boek, telefoon of tablet op een afstand van minimaal 30 cm van je ogen.
• Spendeer tenminste 2 uur per dag buiten in het daglicht.
• Daglicht zorgt ervoor dat in het netvlies dopamine wordt aangemaakt. Dit remt de groei van het oog.

Optische interventies (speciale brillenglazen of contactlenzen)

Bril met speciale myopieglazen. Sinds enkele jaren wordt onderzoek gedaan naar specifieke brillenglazen. Door het ontwerp van deze glazen valt het perifere beeld op de juiste plek voor het netvlies. Dit principe (perifere myope defocus) zorgt ervoor dat de groei van het oog wordt afgeremd. De eerste onderzoeken naar deze glazen zijn veelbelovend, maar er is meer onderzoek nodig om met zekerheid te kunnen zeggen welk effect deze glazen hebben op de progressie.

Speciale zachte multifocale myopielenzen

Door het ontwerp van deze lenzen valt het perifere beeld, net als bij de myopieglazen, op de juiste plek voor het netvlies. Naar de werking van de behandeling met deze contactlenzen is al veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Deze contactlenzen worden door de oogspecialist aangeraden vanaf een leeftijd van 8 jaar en dienen goed gecontroleerd te worden door een gekwalificeerde optometrist.

Nachtlenzen (ortho-keratologie)

Speciale nachtlenzen worden ’s nachts gedragen en in de ochtend weer uit het oog gehaald. Na het dragen van de lenzen blijft het hoornvlies tijdelijk vlakker. Hierdoor zie je overdag scherp zonder bril of contactlenzen. Nachtlenzen worden door de oogspecialist en het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) aangeraden vanaf een leeftijd van 12 jaar. Bij de behandeling van myopie met nachtlenzen is er een risico op complicaties, zoals ernstige oogontstekingen. Dit risico is klein, maar de mogelijke complicaties zijn zo ernstig dat het NOG deze behandeling in ieder geval afraadt bij kinderen jonger dan 12 jaar.

Met de nachtlenzen heeft uw kind een verhoogd risico op hoornvliesontsteking (keratitis). Het is daarom belangrijk dat uw kind de lenzen zelf goed in en uit kan doen en in staat is de hygiëne- en veiligheidsvoorschriften goed op te volgen.

De voorkeur gaat uit naar speciale zachte, multifocale contactlenzen in plaats van nachtlenzen.

Atropine oogdruppels (verschillende doseringen)

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat atropine de meest effectieve oogdruppel is om progressieve myopie te remmen. Atropine is er in verschillende concentraties van 0,05% tot 1% en wordt voorgeschreven door de oogspecialist.

De oogspecialist bespreekt met u wat de beste dosering voor uw kind is.
De dosering waarmee gestart wordt is afhankelijk van een aantal factoren:

• Leeftijd
• Ooglengte
• Eerdere progressie
• Erfelijkheid

Hoe hoger de dosering, hoe meer de myopie progressie wordt geremd. Maar de kans op bijwerkingen wordt ook groter bij hogere doseringen.

Net als bij andere medicijnen kunnen er bijwerkingen optreden, bijvoorbeeld rode ogen, wazig zien of gevoeliger worden voor (zon)licht. Lees de bijsluiter van het medicijn voor meer informatie over bijwerkingen. Als uw kind last blijft houden van bijwerkingen, kan de oogspecialist een meekleurende multifocale bril voorschrijven.

Naar de veiligheid van atropine is veel onderzoek gedaan. De risico’s zijn beperkt en wegen in de meeste gevallen niet op tegen de risico’s van niet behandelen.

Hoe kunt u het beste druppelen

Het druppelen gaat het makkelijkst als uw kind naar het plafond kijkt (bijvoorbeeld liggend op een bed zonder kussen of op schoot). Houd met een vinger het onderooglid naar beneden en laat een druppel op de onderste helft van het oog vallen. Druk het traanpuntje (zie afbeelding) direct na het druppelen ongeveer 1 tot 3 minuten dicht (zover dit mogelijk is). Dit vermindert de kans op bijwerkingen. Was uw handen na het druppelen.

Atropine is een giftige stof als het via de mond wordt ingenomen. Als oogdruppel is het veilig te gebruiken. Het is belangrijk om de druppels op een veilige plaats op te bergen.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan neemt de oogarts deze tijdens het spreekuur graag met u door. U kunt ook telefonisch contact opnemen met de polikliniek Oogheelkunde op telefoonnummer (0314) 32 96 14.

Uitleg voor kinderen

Je hebt al een bril of je krijgt er binnenkort een. De orthoptist heeft je verteld dat je bijziend bent. Maar wat is dat nou eigenlijk?

Het medische woord voor bijziendheid is myopie. Je ziet dichtbij goed, maar in de verte is alles wazig. Daardoor heb je moeite met zien op het digibord of ga je dichterbij de televisie zitten.

Een bijziend (myoop) oog is een oog wat te lang geworden is. Heel vaak is dat niet erg. Je hebt alleen een bril nodig. Daarmee kun je veraf weer goed zien. Maar jouw ogen groeien te snel. En dat kan later, als je ouder bent, soms gevolgen hebben voor je zicht. Daarom is het heel belangrijk dat je heel goed op je ogen past. Nu al!

We weten allemaal dat veel zon niet goed is voor je huid. Daarom smeer je je in als je lang in de zon bent. Zo bescherm je je huid voor later. Iedereen weet ook dat elke dag ongezond eten niet goed is als je gezond oud wilt worden. Voor jou geldt dit ook voor je ogen. Daar moet je juist nu al goed op passen. Dit kan je doen door de 20-20-2 regel te gebruiken.

• Buiten zijn is goed voor je ogen, het liefst 2 uur per dag in het daglicht. Lopend, of op de fiets naar school, lekker buiten sporten. Zo heb je zomaar 2 uur te pakken.
• Heel veel dichtbij kijken is voor jouw ogen niet goed. Dus niet te lang op die iPad, je telefoon of uren een boek lezen en houd het niet te dichtbij. Neem regelmatig een korte pauze (minimaal 20 seconden) na elke 20 minuten dichtbij kijken. Dat kun je doen door bijvoorbeeld een timer in te stellen op je telefoon.

Soms is de 20-20-2 regel helaas niet genoeg om je ogen gezond te houden. In dat geval is een behandeling nodig om je ogen wat minder hard te laten groeien.

Er zijn drie manieren om te behandelen. Met speciale brillenglazen, contactlenzen of met oogdruppels. Bij het dragen van lenzen is het belangrijk dat je zorgt voor goede hygiëne. Met schone handen je lenzen in en uit doen bijvoorbeeld. De bril moet je de hele dag dragen.

De druppels moeten elke avond voor het slapen gaan in je ogen. Deze druppels prikken gelukkig niet heel erg, maar het voelt wel een beetje gek als ze erin komen. In het begin zal je vader of moeder dat doen, later kun je dat misschien ook bij jezelf doen.

Samen met jou en je ouder(s) gaan we kijken welke behandeling het beste bij je past.

© 2022 NVvO
De inhoud van deze folder is grotendeels overgenomen van de folder van de Nederlandse Vereniging van Orthoptisten.