Algemeen

Bij ziekte en ontsteking heeft het lichaam extra energie en voedingsstoffen nodig om te herstellen. Juist dan kan het lastig zijn om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Goed eten kan moeilijker zijn als u minder zin hebt in eten of moeite hebt met kauwen en slikken. Als u minder voedingstoffen en energie binnenkrijgt dan u nodig heeft, neemt uw gewicht af en verliest u ook een deel van de spiermassa. Uiteindelijk kan er ondervoeding ontstaan.

Bij een tekort aan voedingstoffen en energie gebruikt het lichaam reserves uit vet en spieren. Vooral het verlies van spieren is nadelig. U kunt dan meer moeite krijgen met de dagelijkse activiteiten en sneller moe worden. U heeft ook meer kans om te vallen en om sneller én ernstiger ziek te worden. Daarnaast herstelt u minder snel na ziekte en duurt het genezen van wondjes langer.

Om dit te voorkomen is het belangrijk dat u voldoende energie (kilocalorieën) en eiwit binnen krijgt. Eiwit is de belangrijkste bouwstof die nodig is voor:

• het behoud en de opbouw van spieren;
• een goede genezing van wonden;
• herstel bij ziekte.

Eiwitten zitten in plantaardige en dierlijke producten. Plantaardige eiwitten zitten vooral in noten, zaden, peulvruchten en soja producten. Dierlijke eiwitten zitten vooral in vis, vlees, gevogelte, eieren en zuivel.

Hoeveel eiwit heeft u dagelijks nodig?

Als u eet volgens de normale standaard (Schijf van Vijf), krijgt u per dag gemiddeld 60-80 gram eiwit binnen. Bij ziekte en herstel heeft u meer eiwit nodig. De hoeveelheid eiwit die u per dag nodig heeft, is afhankelijk van meerdere factoren zoals uw gewicht, uw lengte en de ernst van uw ziekte. Het uitgangspunt is 1,2 tot 1,5 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht. Bij een te laag of te hoog gewicht wordt deze hoeveelheid bijgesteld.

De diëtist heeft berekend hoeveel eiwitten u per dag nodig heeft.

Uw eiwitbehoefte per dag: ………….…………............... gram

Het advies is om drie hoofdmaaltijden per dag te gebruiken en daarnaast drie keer per dag een (eiwitrijk) tussendoortje te nemen. Vindt u het lastig om een hele maaltijd te eten? Verdeel dan vaker kleine energie- en eiwitrijke maaltijden over de dag.

Met de getallen in de onderstaande tabellen kunt u nagaan wat en hoeveel u kunt eten om uw eiwitbehoefte te halen. U kunt deze extra producten bij de maaltijd nemen, maar ook als tussendoortje.

Hoeveelheid eiwit per product (gemiddeld)

Melk en melkproducten (150 ml)	Eiwit in gram per portie
1 glas (karne)melk, chocolademelk of sojamelk	5
1 glas drinkontbijt/drinkyoghurt	4
1 schaaltje pap	6
1 schaaltje vla of yoghurt	5
1 schaaltje kwark	11-15
1 schaaltje vruchtenkwark	8-15
1 schaaltje skyr	13-15

In de supermarkt zijn tegenwoordig veel eiwitrijke producten te koop. Onder andere van de merken Melkunie, HiPRO en Optimel. Kijk zelf op de verpakking hoeveel eiwit er in zit.

Vlees, vis en vleesvervanging	Eiwit in gram per portie
portie vlees, vis of kip (100 gram)	20
portie kant- en klare vleesvervanger	10-20
1 ei	7
3 opscheplepels peulvruchten	12
tahoe, tempeh (100 gram)	12

Brood en broodbeleg	Eiwit in gram per portie
1 snee brood	3
1 beschuit, ontbijtkoek, knäckebröd of cracker	1
1 plak kaas	5
1 smeerkaas	2
1 portie vleeswaren	3
1 portie vleeswaren vegetarisch	0-1
1 pindakaas	4
1 groentespread	0-2
1 hummus	1
1 zoet beleg	0-1

Aardappelen, pasta, rijst en groente	Eiwit in gram per portie
2 gekookte aardappelen / puree	2
2 opscheplepels pasta of rijst	3
2 opscheplepels groente	2

Overig	Eiwit in gram per portie
1 portie fruit	0
frisdrank, vruchtensap, limonade	0
1 eetlepel noten/pinda’s	5

De diëtisten van het Slingeland Ziekenhuis helpen u graag om voldoende eiwitten binnen te krijgen tijdens uw opname. Hieronder ziet u een overzicht van de eiwitrijke tussendoortjes in het ziekenhuis.

Eiwitrijke producten uit de must mand van het Slingeland Ziekenhuis	Eiwit in gram per portie
Carezzo fruitdrink, 1 glas (150 ml.)	11
Carezzo cake, 1 plak (50 gram)	10
Carezzo soep, 1 portie (150 ml.)	10
Boermarke roomijs vanille, 1 portie (125 ml.)	5
Zuivelhoeve Boer'n kwark aardbei, 1 bakje (150 ml)	10
Campina milde kwark naturel, 1 bakje (150 ml)	15
ongezouten pinda's, 1 bakje (40 gram)	10
zoute pinda's, 1 bakje (40 gram)	10
blokjes kaas, 1 bakje (40 gram)	9
volle chocolademelk Nutricia, 1 pakje (200 ml)	7
Boost Buddie (120 ml)	15
Easy to eat (55 gram)	11

Dieetproducten (eiwitgehalte verschilt per merk)	Eiwit in gram per portie
1 flesje drinkvoeding, wisselend per soort/merk	7-20

Weer naar huis

Ook wanneer u weer thuis komt is het belangrijk om voldoende energie en eiwitten binnen te krijgen. Hieronder vindt u enkele tips om uw voeding te verrijken.

Tips voor ontbijt en lunch

Besmeer uw brood met margarine uit een kuipje en kies voor beleg met veel eiwit, zoals kaas, ei, vis, vleeswaren of (100%) pindakaas. Gebruik eventueel dubbel beleg. Gaat dit goed? Neem dan een boterham of volkoren beschuit of cracker extra. Eet tijdens het beleggen van uw brood gerust alvast een lekker plakje kaas of vleeswaren uit het vuistje.

Tips voor het avondeten

Wissel tussen (volkoren)pasta, (volkoren)couscous, (zilvervlies)rijst of aardappelen en groente naar keuze. Voeg peulvruchten toe (bijvoorbeeld bruine bonen, linzen en kikkererwten), vis, noten, ei, tofu of vlees voor extra en veel eiwitten. Neem daarna een lekker toetje, zoals (volle) yoghurt, kwark, skyr, vla of pudding.

Heeft u moeite met koken? Kook dan bijvoorbeeld voor twee dagen tegelijk en kies eten dat makkelijk is om klaar te maken. Denk aan voorgesneden groenten of diepvriesgroenten. Ook kunt u hulp vragen bij het koken of eventueel kiezen voor een maaltijdservice.

Tips voor tussendoor

Naast de maaltijden is het goed om tussendoor te eten, bijvoorbeeld blokjes kaas, een handje noten of een toastje met zalm, kaas of hummus. Een stuk fruit kan natuurlijk ook altijd. Maak met fruit en melk of yoghurt een lekkere smoothie, zo krijgt u meer eiwit binnen.

Af en toe kunt u een koekje, gebakje of wat anders te snoepen nemen. Let dan wel op dat dit niet ten koste gaat van het gewone eten. Snoep en snacks leveren namelijk weinig goede voedingstoffen.

Tips bij weinig eetlust

• Eet vaker per dag kleinere maaltijden. Kies dan bewust voor eiwitrijke producten zoals hartig (dubbel) beleg voor op brood en zuivel.
• Gebruik eiwitrijke tussendoortjes (bakje zuivel, blokjes kaas, handje noten/pinda’s).
• Zit u na het eten van de warme maaltijd vol en lukt het niet om gelijk een toetje te nemen? Eet het toetje dan een paar uur later, bijvoorbeeld vlak voor het slapen gaan.
• Drink niet teveel bouillon. Bouillon vult de maag, maar levert weinig tot geen voedingsstoffen die u nodig heeft.