11. Lymfoedeem
Lymfoedeem kan worden veroorzaakt door de behandeling van kanker of door kanker in de lymfeklieren. Tijdens een operatie is het soms noodzakelijk om behalve de tumor ook de klieren in de oksel te verwijderen. Hierdoor kan de afvoer van lymfevocht verstoord raken en het lymfevocht zich in de arm ophopen. Het risico op lymfoedeem ontstaat bij 3 tot 10% van de vrouwen die behandeld zijn voor borstkanker. Lymfoedeem kan ook ontstaan door uitzaaiingen van kanker. Het lymfesysteem functioneert aanvankelijk zoals normaal, maar het raakt door uitzaaiingen beschadigd en verstopt. Het is daarom belangrijk de oorzaak van lymfoedeem te onderzoeken.
11.1 Factoren die het risico op lymfoedeem vergroten
- Lymfoedeem dat u al eerder had door een andere oorzaak dan kanker.
- Overgewicht.
- Huidinfectie die u eerder heeft doorgemaakt, bijvoorbeeld wondroos.
- Ongeval met weefselbeschadiging, bijvoorbeeld een kneuzing met bloeduitstorting.
- Een belemmering van de vochtafvoer van lymfe door bijvoorbeeld knellende kleding.
- Een verhoogde bloedtoevoer in de arm als gevolg van een (eerdere) trombose in de arm.
- Verhoogde vochtproductie door een ontsteking.
- Beschadiging van de arm door bijvoorbeeld een wondje.
- Radiotherapie.
- Blootstelling aan de warmte bijvoorbeeld in de sauna of in een tropisch land.
11.2 Adviezen om de kans op lymfoedeem te verminderen
- Voorkom wondjes aan de geopereerde zijde. Heeft u een wondje, maak het dan schoon met een desinfecterend middel.
- Voorkom overbelasting van uw arm, door bijvoorbeeld zwaar tillen. Sporten hoeft geen probleem te zijn.
- Voorkom verminderde vochtafvoer van de lymfe door geen knellende kleding te dragen.
- Zorg voor voldoende beweging.
- Draag handschoenen bij ruwe karweitjes, bijvoorbeeld tuinieren, vuil huishoudelijk werk.
- Vet ruwe handen in om kloofjes te voorkomen.
- Zorg voor schone nagels en handen.
- Krab puistjes en insectenbeten niet open.
- Wees voorzichtig met prikken, branden en snijden
- Neem contact op met uw huisarts bij: kneuzingen, verstuikingen en ontstekingen en als uw arm dik, rood en warm wordt.
- Leg uw arm en hand op een kussen zodat deze wat hoger liggen. Doe dit vooral de eerste periode na de operatie en wanneer u klachten heeft.
Heeft u lymfoedeem?
Als u al lymfoedeem heeft, kan dit erger worden als u uw bloeddruk laat meten of bloed laat prikken aan de geopereerde zijde. Wij adviseren u daarom om
géén bloeddruk te laten meten en bloed te laten prikken aan de geopereerde zijde. Dit advies geldt uw hele leven.